Ρομαντικό Πανεπιστήμιο Αθήνας

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΡΕΜΒΑΣΜΟΥ

«Όλα σημαίνουν»
Ευγένιος Αρανίτσης

.
Μια φαινομενικά αδιάφορη εικόνα από τον περίπατό μας στην πόλη μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για μια πολλαπλασιαστική σκέψη που κινητροδοτεί την φαντασία μας με τρόπο στιβαρό. Ας μεταχειριστούμε ένα ενδεικτικό παράδειγμα επιλέγοντας μια φωτογραφία από μια πρόσφατη περιπλάνηση. Εκ πρώτης όψεως πρόκειται για ένα μπαλκόνι με πορτοκαλί τέντα. Μα αν κατορθώσει το βλέμμα μας για λίγα δευτερόλεπτα να σταθεί και δεν προσπεράσει την εικόνα τότε δε θα δυσκολευτεί να την αποκρυπτογραφήσει. Από την υδρορροή του αποπάνω μπαλκονιού, βροχή τη βροχή, παράγεται όλα αυτά τα χρόνια μια μυστική ζωγραφική σε πανί (τέντας) με άκρως συμβολικό ύφος. Τι διακρίνεται άραγε; ένας αρχαιοελληνικός φαλός σχηματισμένος στα μελαμβαφή χρώματα των αγγείων, ο οποίος συμπληρώνει τα ανδρικά απλωμένα πουκάμισα ακριβώς από κάτω; («η δημοκρατία των Αθηνών είναι υπόθεση ενός άνδρα» έλεγε ο Θουκυδίδης). Ή μήπως σκιαγραφείται το πρόσωπο κάποιου μυθικού πλάσματος που βαστάει από τους ομηρικούς Κύκλωπες; μήπως πρόκειται για την προσωπογραφία του Πολύφημου; Όχι! εγώ βλέπω ένα καπέλο που πυροβολήθηκε, θα πει κάποιος άλλος. Οι εκδοχές του παιχνιδίσματός μας μπορούν να συνεχίζονται για ώρα (κι αν υπερτονίζει τελικά το μυθικό αιδοίο της αθεόφοβης Βαυβούς;) λαμβάνοντας και λογοτεχνικές προεκτάσεις, απελευθερώνοντας τις δυνάμεις της φαντασίας μας και εμψυχώνοντας την ποιητική μας υγεία.

Και έπειτα τα ερωτήματα μπορούν να βαθύνουν: μήπως η τέχνη προϋπήρχε του ανθρώπινου είδους; μήπως μέσω της διάβρωσης εκφράζεται κάποιο καλλιτεχνικό συναίσθημα; διαθέτει η τυχαιότητα συμβολική σκέψη; κι ακόμη παρακάτω: μήπως αυτό που αποκαλείται τυχαιότητα συσχετίζεται με τις πράξεις που απορρέουν από το ακριβοθώρητο «Genius Loci», δηλαδή το πνεύμα του τόπου, που βρίσκεται αθέατο μέσα στην αρχιτεκτονική της ατμόσφαιρας και προστατεύει την πόλη; Είναι, δεν είναι, μικρή σημασία έχει. Είναι γνωστό πως ο Πανσέληνος «ζωγράφιζε ενώ δεν υπάρχει θεός και αποδείκνυε ακριβώς το αντίθετο».

Αυτό το δαιμόνιο είναι μονάχα ένα από τα πλάσματα ή μία από τις ιδέες που θα αναζητήσουμε μέσω της περιπατητικής έννοιας του «φιλοσοφικού ρεμβασμού», που εισάγει το Ρομαντικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, και στοχεύει στην επαναμάγευση της καθημερινότητάς μας εδώ και τώρα.

Σαμσών Ρακάς
20.2.2019